مقاله مدیریت روستایی

در مورد روستا و دِه تعاریف متعدد و زیادی گفته شده، ده یا روستا که در کتاب‌های نشر قدیم به صورت دیه هم دیده می‌شود، در پارسی میانه، ده (Deh) در پارسی باستان (Dahya) به معنی سرزمین و در اوستا به شکل دخیو (Daxya) آمده‌است.در ایران، ده از قدیمی‌ترین زمان یک واحد اجتماعی و تشکیلاتی و جایی بوده‌است که در آن گروه‌هایی از مردم روستایی برای همکاری در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی گرد هم تجمع یافته‌اند. ده اساس زندگی اجتماعی ایران را تشکیل می‌دهد و اهمیت آن به اعتبار اینکه یک واحد تشکیلاتی در زندگی روستایی است، در سراسر قرون وسطی و از آن پس تا به امروز برقرار بوده‌است.

دهیاریها به عنوان سازمانهای عمومی غیر دولتی می باشند که اخیرا برای اداره امور عمومی روستاها در نظام مدیریت روستایی کشورمطرح شدند و اداره امور محلی را با نظارت روستاییان به انجام می رسانند. این راهبرد موثر در طی برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی،فرهنگی به جهت تمرکز زدایی از وظایف دستگاههای دولتی، اصلاح ساختار و نظام اداری، منطقی کردن حجم و اندازه دولت، تقویت نهادها وسازمانهای عمومی غیردولتی و در مجموع تصدی اجتماعی و اقتصادی غیر ضروری به نهادهای غیر دولتی انجام پذیرفت. این اقدام می تواند در بر اساس نیاز و تواناییهای گروههای مختلف ساکن روستا، در موضوعات متنوع و ضروری محیط بومی و محلی، به منظور اجرای برنامه های توسعه ای روستاها موثر واقع گردد. مقاله مروری حاض ر با هدف نقش دهیاریها در توسعه پایدار با بهره گیری از مطالعات کتابخانهای و بررسی منابع اینترنتی به تحلیل این امر می پردازد. نتایج نشان داد مدیریت روستا می تواند با آموزش مردم و تشکیل گروه های مختلف محلی، فرهنگ سازی، ایجاد روحیه تعامل، تحمل مشارکت گروهی زمینه را برای توسعه پایدار فراهم نماید.

مدیریت مهم ترین عامل در حیات، رشد و بالندگی یا مرگ یک جامعه است و روند حرکت از وضع موجود به سوی وضع مطلوب را کنترل می کند. روستاها به منزله مکان هایی خاص با شیوه زندگی و فعالیت هایی متفاوت نسبت به شهرها نیازمند الگوی مدیریتی مجزا و منطبق با شرایط اقتصادی، اجتماعی و بوم شناختی حاکم بر روستا هستند. نگاهی به سیر تاریخی مدیریت این نکته را آشکار می سازد که شکست دولت و بازار در عرصه مدیریت در دو قرن اخیر به علت ناکارآمدی دولت و بازار بوده است. اما در دهه های اخیر، از یک سو، مدیران و برنامه ریزان روستایی بدین نتیجه رسیده اند که بدون مشارکت مردم محلی، در کنار دولت و بازار دستیابی به توسعه پایدار غیرممکن است، و از سوی دیگر، تغییر در شیوه مدیریتی مستلزم نگاهی نو به نقش نهادهای موثر در روستاست. در نتیجه، به دلیل پویایی جامعه روستایی، هیچ نسخه از پیش تجویز شده ای بدون مشارکت مستقیم مردم، دولت و بازار در فرآیند سیاست گذاری، برنامه ریزی و مدیریت پاسخگوی کاستی ها نیست. فرآیند مدیریت و برنامه ریزی روستایی نیازمند دستیابی به یک نقطه تعادل میان قدرت های موثر در آن است که از آن با عنوان مدیریت مشارکتی یاد می شود. هدف این تحقیق، از یک سو، یافتن شیوه مدیریتی سازگار با شرایط روستاها و از سوی دیگر، برقراری تعامل منطقی بین نیروهای بومی و غیربومی برای برنامه ریزی مناسب تر است. سوال تحقیق این است که آیا مدیریت مشارکتی می تواند منجر به شکل گیری ترکیب مناسبی از بازیگران عرصه مدیریت روستایی شود؟ روش تحقیق مطالعه کتابخانه ای و به شیوه توصیفی – تحلیلی است.

منبع:مقاله مدیریت روستایی